START

Bolmin to niewielka miejscowość oddalona kilka kilometrów na zachód od Chęcin. Usytuowana jest w malowniczej dolinie między Bolmińskimi Grząbami a Bocheńską Górą. Nazwa wsi pochodzi prawdopodobnie od imienia Bolemir lub Bolesław, a najstarsza wzmianka sięga lat 1510 -1520.

Co do parafii - wiadomo, że utworzono ją ok. 1573 r. Pierwszy drewniany kościółek p.w. Trójcy Niepodzielnej Przenajświętszej, Najświętszej Marii Panny oraz św. Mikołaja został ufundowany przez dziedzica Bolmina - Stanisława z Brześcia Brzeskiego herbu Ciołek. Świątynia usytuowana była na terenach dworskich, nieopodal pałacu właściciela, którego ruiny zachowały się w Bolminie po dziś dzień. Wybór miejsca świątyni okazał się jednak nieodpowiedni, ponieważ tereny te były zbyt błotniste i „podchodziły wodą”. Podjęto się więc trudu budowy nowego kościoła.

Obecna murowana świątynia powstała z inicjatywy ks. Jakuba Biedy Chrostowica, mansjonarza małogoskiego, pełniącego funkcję proboszcza w Bolminie, który namówił Jana Brzeskiego syna Stanisława na wspomnianą fundację. Nowy kościół wzniesiono na niewielkim wzgórzu zwanym Wrzosówką. Prace budowlane ukończono w 1604 r., o czym świadczy napis, umieszony nad arkadą oraz tarcze herbowe fundatorów. Konsekracja kościoła i ołtarza głównego p.w. Najświętszej Marii Panny nastąpiła w 1617 r., a dokonał jej biskup sufragan krakowski Tomasz Oborski. Kolejne lata przyniosły rozbudowę świątyni.
W 1636 r. od strony północnej dobudowano kaplice, otwierając ją w kierunku nawy arkadą. Przed 1778 r., z inicjatywy Jana i Marianny Czaplickich dostawiono od strony zachodniej dzwonnicę. Kościół w Bolminie jest obiektem unikalnym pod względem architektonicznym. Stylistycznie jest budowla późnorenesansową, ale szczególną uwagę przykuwa sposób przykrycia nawy. Zastosowanie kopuły do tego celu w polskich kościołach tej doby jest niespotykane. Można tu się doszukiwać wpływów włoskiej kultury. Nasuwa się przy tym postać Kacpra Fodygi, który w tym samym niemal czasie rozbudował kościół św. Bartłomieja w Chęcinach.

Parafia dużo zawdzięcza gospodarności ks. Piotra Folfasińskiego, który w XX wieku piastował funkcję proboszcza aż trzykrotnie. W latach 1908-1910 dzięki jego staraniom kościół gruntownie wyremontowano i przearanżowano. Zarówno od strony południowej jak
i zachodniej dobudowano kruchtę. Powstał również murowany skarbczyk, a w kaplicy
i prezbiterium wykonano kamienne posadzki. Za sprawą budowy nowej dzwonnicy, zmianie uległo także otoczenie kościoła.

Swą posługą kapłańską przyczynił się także do wzmożenia kultu obrazu Matki Bożej Łaskami Słynącej, który do dziś otaczany jest przez parafian szczególną czcią. Pierwsza wzmianka o cudownym obrazie pochodzi z inwentarza z 1798 r. Według opinii
ks. Folfasińskiego, obraz ten pochodził prawdopodobnie z prywatnej kaplicy Jana Brzeskiego. Są podstawy aby sądzić, iż był on ofiarowany kościołowi już w pierwszych latach jego funkcjonowania.

W 1910 r. proboszcz Folfasiński przeniósł obraz Matki Bożej z kaplicy bocznej do ołtarza głównego, który z czasem wykończył i wyzłocił. Dla podkreślenia momentu odsłonięcia obrazu w niedzielę i święta zorganizował orkiestrę dęta, której trębacze wykonywali na cześć Najświętszej Panienki hejnał. Utworzył też śpiewnik, w którym umieścił pieśni do Maryi. Wybite też zostało tysiące medalików z wizerunkiem Matki Bożej Bolmińskiej. Dzięki pomocy proboszczów z sąsiednich parafii zorganizował też pielgrzymki
w dniu odpustu, który przypadał na pierwszą niedzielę po 8 września - święto Narodzenia Najświętszej Marii Panny.

Z obrazem Matki Boskiej Bolmińskiej związana jest wyjątkowa historia, która potwierdza szczególną opiekę Maryi nad kościółkiem na wzgórzu. Podczas pierwszej wojny światowej w 1914 r. kościół został trafiony pociskami artyleryjskimi. W obawie przed uszkodzeniem obrazu Folfasiński nakazał zabezpieczyć go i przetransportować do Kielc, gdzie ksiądz w tym czasie przebywał. Gdy mieszkańcy Bolmina zdjęli obraz i przygotowali go do wywiezienia, usłyszeli w kościele płacz dziecka. Dokładnie przeszukali świątynię i teren wokół niej, jednak źródła dźwięku nie odnaleźli. Znów powrócili do kościoła z zamiarem wyniesienia obrazu na czekający wóz. Ponownie usłyszeli płacz. Przerażeni tym faktem uznali, że to znak
z nieba i Matka Boska nie chce, aby jej cudowny wizerunek był wywieziony z kościoła. Zdjęto więc posadzkę przed boczną kaplicą, wykopano płytki dół i tam ukryto zawinięty obraz. Mimo zniszczenia całej wsi, świątynia ocalała. Pociski, które niejednokrotnie wpadały do kościoła, czyniły tylko niewielkie zniszczenia.

Kolejna niezwykła historia związana z obrazem sięga 1965 r. i związana jest z jego konserwacją. Ówczesny proboszcz, ks. Stanisław Dudkiewicz oddał zniszczony wizerunek Maryi do specjalistycznej pracowni w Krakowie. Gdy konserwator zdjął srebrne sukienki, które były zawieszone na obrazie, zobaczył, że farba odpada od podłoża. Pod malowidłem które odpadało znajdował się wizerunek Maryi, namalowany wcześniej. Specjalista podjął decyzję, że odrestauruje starszy wizerunek pochodzący z przełomu XIV i XV w., natomiast na podstawie zachowanych zdjęć czczonego od pokoleń obrazu wykonano kopię, którą ozdobiono oryginalna suknią. Obraz ten umieszczono w bocznej wnęce kościoła, podczas gdy odsłonięty w skutek prac konserwatorskich wizerunek znalazł swoje miejsce w ołtarzu głównym. Wierni choć przyzwyczajeni do poprzedniego wizerunku Maryi równie mocno pokochali ten nowy, oddając jej wstawiennictwu swoje prośby i bolączki. Dawna Matka Boska Bolmińska zachowała się w pamięci minionych pokoleń, jak również na obrazkach, które znajdują się w niejednym domu. Parafia ma szczęście do proboszczów, którzy swą posługą kapłańską podtrzymywali kult wizerunku Matki Boskiej Bolmińskiej, dbając przy tym o świątynie. Obecny proboszcz ks. Władysław Janic również kontynuuje tę tradycję. Jemu zawdzięcza się nie tylko budowę nowej plebanii i dzwonnicy, ale również przeprowadzenie licznych prac remontowych zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz świątyni.

Niewielki kościółek na wrzosowym wzgórzu odwiedził też swojego czasu Karol Wojtyła, który 6 lipca 1964 roku udzielał sakramentu małżeństwa Marii Braun i Jerzemu Gałkowskiemu. Obecnie przy wejściu głównym do świątyni znajduje się tablica upamiętniająca to wydarzenie. Została ona odsłonięta 10 września 2017 r. podczas obchodów 400-lecia rocznicy konsekracji kościoła. Święty Jan Paweł II patronuje również Szkole Podstawowej w Bolminie. 22 października 2018 r. odbyła się uroczystość nadania placówce imienia Papieża Polaka.

Kościół w Bolminie jest budowlą wyjątkową pod wieloma względami. Przemawia za tym nie tylko piękne usytuowanie, jak również ściskająca za serce historia. Liczne przekazy o cudownych wydarzeniach świadczą, że Matka Boska Bolmińska czuwa nad swoim „domem” w wyjątkowy sposób. Zachęca swoich wiernych do gromkiego udziału w nabożeństwach, otaczając ich swoją łaską i wstawiennictwem. XVI-wieczny kościół jest z pewnością perełką architektoniczną pośród pagórków Bolmińskich Grząbów, wyeksponowana i dumnie prezentująca chrześcijański dorobek polskiej kultury.

Anna Ból

Zamek Królewski w Chęcinach