Wymagane jest uaktualnienie wtyczki Flash Player.
Znajdujesz się w: Strona główna / TURYSTYKA I REKREACJA / Legendy i opowiadania / Spółka Zofia
Spółka Zofia
Góra Miedzianka ze złożem kruszców i rud miedzi ma odwrócona kolejność warstw skalnych, to znaczy, że na młodszych leżą stare. Powstało to na skutek obalenia południowego skrzydła antykliny, czyli fałdu górotwórczego chęcińskiego. W odwróconych "do góry nogami" wapieniach szczytowej partii góry jest metrowa wkładka czerwonych łupków marglistych przemazanych malachitem, czyli zielonym dwuwęglanem miedzi.
To spowodowało, że w łupkach drążono sztolnię szukając bogatszego złoża miedzi. Rozpoczęli staropolscy gwarkowie i nadali wyrobisku nazwę "Zofia", stąd wiemy, że roboty zapoczątkowali 15 maja któregoś tam roku...
W 1900 r. doktor chemii Stanisław Łaszczyński penetrując rejon uznał sztolnie "Zofia" za miejsce perspektywiczne, czyli budzące nadzieję. Od roku 1902 zamieszkał u podnóża góry we wsi. Słowo "miedzianka" znaczyło po staropolsku "ruda miedzi". Przedsiębiorczy chemik postanowił działać.
Po dwóch latach ściągnął z majątku ziemskiego Sulisławice koło Kalisza swego o dwa lata młodszego brata Bolesława, również chemika i w 1904 r. obaj uruchomili odkrywkową kopalnię. Wszędzie napotykano dawne nie datowane wyrobiska górnicze za rudą. Co więcej: w tych zrobach odkryto bardzo prymitywne narzędzia w których nie było elementów żelaznych. Kiedy głębili szyb, napotkał on również dawne roboty i w nich porzucone denary rzymskie.
Doktor Stanisław opisał to w "Chemiku Polskim" i w 1906 roku zdeponował znaleziska w sosnowieckim Muzeum Urzędu Górniczego. Tam eksponaty leżały do września 1939 roku. na tej podstawie archeolog T.Dziekoński podjął tezę, że już w epoce brązu 2700 lat temu na Miedziance istniała kopalnia. Z tamtejszego sulfoarsenianu miedzi zwanego miedziankitem uzyskiwano co prawda nie brąz, ale mosiądz w którym miejsce cyny zajmował cynk.
Metoda ta jest technicznie możliwa, bo w latach Polski przedrozbiorowej wydobywano koło Kielc ze złoża Miedzianej Góry sulfoarsenian miedzi zwany tenentynem i otrzymywano z niego stop mosiężny służący hucie niewachlowskiej do odlewania dzwonów oraz luf armatnich obrabianych w pobliskiej Slefarni. W 1951 r. autor tego opowiadania prowadząc nadzór geologiczny nad czynną kopalnią w Miedziance znalazł ciężki żużel z prymitywnych wytopów kruszcu, co potwierdza tezę, iż złoże użytkowano już w zamierzchłej starożytności. Próbki tego żużla badał w krakowskiej Akademii Górniczo-Hutniczej prof. M. Radwan. Bracia Łaszczyńscy rozpoczęli eksploatację, gdyż doktor Stanisław chciał podjąć produkcję miedzi opatentowana przez siebie metodą rafinacji hydroelektrolitycznej. Brat Ignacy rolnik z majątku Sulisławice wspierał pionierów na Miedziance. Gdy w 1910 r. wybudowano kolej częstochowską, przesyłał bloki prasowego siana krowom.
Dla zdobycia pieniędzy na rozruch kopalni założono spółkę akcyjną "Zofia". Nazwa od staropolskiej sztolni na Miedziance. Potem Bolesław imię to dał córce urodzonej w 1907 r. uzyskano nadanie górnicze na jeden milion metrów sześciennych złoża i wydzierżawiono od chłopów teren, gdzie postawiono drewniany dom willowy.
W 1905 r. rozpoczęto pozyskiwanie miedzi metalicznej. Rudę mielono i rozpuszczano w gorącym kwasie siarkowym. Roztwór przechowywano w ołowianych beczkach. Elektroliza odbywał się w pobielanych ołowiem kadziach i prowadził ją wyłącznie dr Stanisław sekretnie przy drzwiach zamkniętych.
Wykonano cztery szyby do poziomu wody. Trzy dawały produkcję. Odwadniania niestety nie było. W 1908 r. przerwano rafinację z braku rudy. Łaszczyńscy podobno towaru nie sprzedawali, bo z miedzianych sopli robili podarunki osobom wpływowym, wysoko postawionym a tych było, jak zawsze u nas multum...
Rok później zatrzymano kopalnię, bo woda nie dała robić. Wreszcie spółka sprowadziła silnik wysokoprężny, kompresor francuski i pompy. Pompy odwadniały kopalnię, a kompresor służył do drążenia otworów strzałowych.
Skałę kruszono najprostszym i najtańszym materiałem wybuchowym odkrytym przez Anglika Sprengla w 1870 r. Był to chloran potasu.
To spowodowało, że w łupkach drążono sztolnię szukając bogatszego złoża miedzi. Rozpoczęli staropolscy gwarkowie i nadali wyrobisku nazwę "Zofia", stąd wiemy, że roboty zapoczątkowali 15 maja któregoś tam roku...
W 1900 r. doktor chemii Stanisław Łaszczyński penetrując rejon uznał sztolnie "Zofia" za miejsce perspektywiczne, czyli budzące nadzieję. Od roku 1902 zamieszkał u podnóża góry we wsi. Słowo "miedzianka" znaczyło po staropolsku "ruda miedzi". Przedsiębiorczy chemik postanowił działać.
Po dwóch latach ściągnął z majątku ziemskiego Sulisławice koło Kalisza swego o dwa lata młodszego brata Bolesława, również chemika i w 1904 r. obaj uruchomili odkrywkową kopalnię. Wszędzie napotykano dawne nie datowane wyrobiska górnicze za rudą. Co więcej: w tych zrobach odkryto bardzo prymitywne narzędzia w których nie było elementów żelaznych. Kiedy głębili szyb, napotkał on również dawne roboty i w nich porzucone denary rzymskie.
Doktor Stanisław opisał to w "Chemiku Polskim" i w 1906 roku zdeponował znaleziska w sosnowieckim Muzeum Urzędu Górniczego. Tam eksponaty leżały do września 1939 roku. na tej podstawie archeolog T.Dziekoński podjął tezę, że już w epoce brązu 2700 lat temu na Miedziance istniała kopalnia. Z tamtejszego sulfoarsenianu miedzi zwanego miedziankitem uzyskiwano co prawda nie brąz, ale mosiądz w którym miejsce cyny zajmował cynk.
Metoda ta jest technicznie możliwa, bo w latach Polski przedrozbiorowej wydobywano koło Kielc ze złoża Miedzianej Góry sulfoarsenian miedzi zwany tenentynem i otrzymywano z niego stop mosiężny służący hucie niewachlowskiej do odlewania dzwonów oraz luf armatnich obrabianych w pobliskiej Slefarni. W 1951 r. autor tego opowiadania prowadząc nadzór geologiczny nad czynną kopalnią w Miedziance znalazł ciężki żużel z prymitywnych wytopów kruszcu, co potwierdza tezę, iż złoże użytkowano już w zamierzchłej starożytności. Próbki tego żużla badał w krakowskiej Akademii Górniczo-Hutniczej prof. M. Radwan. Bracia Łaszczyńscy rozpoczęli eksploatację, gdyż doktor Stanisław chciał podjąć produkcję miedzi opatentowana przez siebie metodą rafinacji hydroelektrolitycznej. Brat Ignacy rolnik z majątku Sulisławice wspierał pionierów na Miedziance. Gdy w 1910 r. wybudowano kolej częstochowską, przesyłał bloki prasowego siana krowom.
Dla zdobycia pieniędzy na rozruch kopalni założono spółkę akcyjną "Zofia". Nazwa od staropolskiej sztolni na Miedziance. Potem Bolesław imię to dał córce urodzonej w 1907 r. uzyskano nadanie górnicze na jeden milion metrów sześciennych złoża i wydzierżawiono od chłopów teren, gdzie postawiono drewniany dom willowy.
W 1905 r. rozpoczęto pozyskiwanie miedzi metalicznej. Rudę mielono i rozpuszczano w gorącym kwasie siarkowym. Roztwór przechowywano w ołowianych beczkach. Elektroliza odbywał się w pobielanych ołowiem kadziach i prowadził ją wyłącznie dr Stanisław sekretnie przy drzwiach zamkniętych.
Wykonano cztery szyby do poziomu wody. Trzy dawały produkcję. Odwadniania niestety nie było. W 1908 r. przerwano rafinację z braku rudy. Łaszczyńscy podobno towaru nie sprzedawali, bo z miedzianych sopli robili podarunki osobom wpływowym, wysoko postawionym a tych było, jak zawsze u nas multum...
Rok później zatrzymano kopalnię, bo woda nie dała robić. Wreszcie spółka sprowadziła silnik wysokoprężny, kompresor francuski i pompy. Pompy odwadniały kopalnię, a kompresor służył do drążenia otworów strzałowych.
Skałę kruszono najprostszym i najtańszym materiałem wybuchowym odkrytym przez Anglika Sprengla w 1870 r. Był to chloran potasu.
Bartłomiej Glita
Urząd Gminy i Miasta w Chęcinach, Plac 2 Czerwca 4, 26-060 Chęciny tel.: +48.(41)3151006, fax: +48.(41)3151085, email: gmina@checiny.pl, http://checiny.pl NIP: 959-082-88-67 Urząd Gminy i Miasta w Chęcinach NIP: 959-16-72-746 Gmina Chęciny Copyright © 2013 Gmina Chęciny | |
| projekt i hosting: INTERmedi@ | zarządzane przez: CMS - SPI |
 |